تزکیه نفس
رسول اکرم(ص) درباره ماه مبارک رمضان فرمود: «از خداوند با نیتهای جدی و راستین و با دلهای پاک بخواهید که توفیق بندگی و تلاوت کتاب الهی را به شما عنایت کند». برنامه ماه مبارک رمضان برنامه انسان سازی است که انسانهای معیوب در این ماه خود را تبدیل به انسانهای سالم، و انسانهای سالم خود را تبدیل به انسانهای کامل کنند. برنامه ماه مبارک رمضان برنامه تزکیه نفس است، برنامه اصلاح معایب و رفع نواقص است، برنامه تسلط عقل و ایمان و اراده بر شهوات نفسانی است.
منبع: بیست گفتار، ص 205 ؛ انسان کامل، ص 28
توبه یا انقلاب درونی
اولین منزل قرب و سلوک به سوی پروردگار، منزل «توبه» است. انسان گنهکار انسانی است که حیوان وجودش یا شیطان وجودش یا آن درنده وجودش بر او مسلط است. یک قوای عالی و فرشتگانی هم در وجود او محبوس و گرفتار هستند. توبه یعنی اینکه مقامات عالی و مقدس وجود انسان علیه مقامات پست و حیوانی او یکمرتبه انقلاب می‌کنند، همه اینها را می‌گیرند و به زندان می‌اندازند و خودشان با قوا و جنود و لشکریان خود زمام امور را در دست می‌گیرند.
ذکر و یاد پروردگار
روح عبادت، یاد پروردگار است؛ یعنی وقتی انسان نمازی می‌خواند، دعایی می‌کند و هر عملی که انجام می‌دهد، دلش به یاد خدای خودش زنده باشد. قرآن می‌گوید: «نماز انسان را از هر کار زشت و منکری باز می‌دارد» (سوره عنکبوت، آیه 45). در این آیه خاصیت نماز ذکر شده است. می‌فرماید اگر واقعاً انسان نمازخوان باشد و نمازِ درست بخواند، خود نماز جلوی انسان را از کار زشت و منکر می‌گیرد. این خاصیت نماز است که انسان را به سوی عالم نورانیت می‌کشاند.
قرآن، کتاب انسان‌سازی
در حدیثی از رسول اکرم(ص) ماه رمضان، بهار قرآن خوانده شده است. ضروری بودن شناخت قرآن برای یک مؤمن مسلمان از آن جهت است که منبع اصلی و اساسی دین و ایمان و اندیشه یک مسلمان و آنچه که به زندگی او حرارت و معنی و حرمت و روح می‌دهد قرآن است. قرآن اصول معتقدات و افکار و اندیشه‌هایی را که برای یک انسان به عنوان یک موجود با ایمان و صاحب عقیده لازم و ضروری است و همچنین اصول تربیت و اخلاق و نظامات اجتماعی و خانوادگی را بیان کرده است.
بیست‌گفتار، ص 204 ؛ آشنایی با قرآن، ج 1 / ص 8
در نتیجه…
تغییر اساسی پس از یک ماه
اگر بنا باشد که ماه مبارک بیاید و انسان سی‌روز گرسنگی و تشنگی و بی‌خوابی بکشد و با روز آخر شعبان یک ذره هم فرق نکرده باشد، چنین روزه‌ای برای انسان اثر ندارد. بستن دهان از غذای حلال برای این است که انسان در آن سی روز تمرین کند که زبان خود را از گفتار حرام ببندد، غیبت نکند، دروغ نگوید، فحش ندهد.
محتوای عالی! به کار خود ادامه دهید!