خاتمیت (نسخه چاپی)

• چرا پیغمبران غیر مشرّع برای تبلیغ بشریت ختمیه مبعوث نمی شوند؟
• رابطۀ معکوس میان هدایت غریزی و هدایت عقلی
• جانشینی علم و عقل بجای وحی و نبوّت، و جانشینی فقیه و جکیم و عارف و مبلّغ بجای انبیا
• قرآن، تنها کتاب آسمانی باقی
• بلوغیا نشانۀ ختم نبوّت
• تقسیم ادوار به دورۀ تاریخ و ماقبل تاریخ از نظر اسلام
• قرآن خود، دورۀ اسلام را دورۀ علم و عقل می داند
• دانش جانشین نبوّت تبلیغی می شود
• باب الهام مسدود نشده است
• خطبۀ نهج البلاغه دربارۀ (ذکر)
• رابطۀ تمدن و انقطاع نبوّت تبلیغی
• فرق رسول و نبی

• شبهه دربارۀ احتیاج به امام در منطق شیعه
• وظیفۀ امامت غیر از امر به معروف است
• فلسفۀ ارسال انبیا از نظر قرآن
• چرا نبوّت تشریعی پایان پذیرفت
• رابطۀ نسخ شرایع با ادوار تمدن
• اختلاف شرایع، تباینی نیست
• علم وجهل، تمدن و مراحل آن سبب اختلاف در قانون نمی شود
• عارف حق بودن و عابد حق شدن تغییر پذیر نیست
• خودشناسی مذهبی تغییرپذیر نیست
• تهذیب اخلاق یک نحو بیش نیست
• اصول تعدیل روابط بشر یکنواخت است
• اصل حلّیّت طیّبات و حرمت خبائث
• روابط انسان با عالم نیز از لحاظ اصول یکنواخت است
• شراب
• پوشیدن حریر و ابریشم
• غنا
• نظر به اجنبی
• مسئلۀ بردگی
• مسائل جزئی از قبیل نرخهای شهرداری

• تعریف خاتمیت
• مسائل مربوط به وحی پایان پذیر و خاتمه پذیر است
• تمثیل آخرین کشف نبوّت به آخرین مرحلۀ فرضی علم
• مسائل مربوط به وحی متناهی است
• سرّ زنده بودن تعلیمات اسلام: هدفهای پایان ناپذیر
• نهضتهای محدود مثل ملی شدن نفت، آزادی کشمیر و آزادی فلسطین
• لااله الّا الله همه وقت زنده است
• قل یا اهل الکتاب تعالوا... همه وقت زنده است
• دعوت به علم و عقل و تفکر همیشه زنده است
• دعوت به علم وعقل و تفکر همیشه زنده است
• دعوت به کار و عمل زنده است
• دعوت به تعاون زنده است
• مسئله ازدیاد نفوس
• اسلام با هوسها مبارزه کرده است نه با مقتضیات ضروری زمان
• پدیدۀ های مضرّ زمان از قبیل هروئین و غیره
• لاک ناخن و کلّه گنبدی

• عذر جبر تاریخ، و تشبیه به عذر قضا و قدر
• خاتمیت و جبر تاریخ
• خاتمیت و جاویدان بودن اسلام
• جاوید ماندن یک چیز و جبر تاریخ
• کلمۀ "جبر" و تأثیرات جبری
• معنی جبر در خلقت و جبر در تاریخ
• معجزات و قوانین جبری
• جبر در تاریخ
• اسلام حساب منظم و قطعی اجتماع و تاریخ را به رسمیت می شناسد
• جبر تاریخ هیچ گونه ملازمه ای با جاوید نماندن ندارد
• عوامل تاریخ را باید شناخت
• احتیاجات اوّلی و ثانوی انسان
• احتیاجات اوّلی و ثابت بشر
• اشتباه مارکسیسم
• جبر تاریخ ایجاب می کند که موارد احتیاجات، ثابت باقی بماند

• دورۀ قبل از بلوغ بشریت و دورۀ بعد از بلوغ، و انتقال وظیفه از انبیا
• به علما
• دو وظیفۀ بزرگ علما: حفظ مواریث انبیا و دیگر تطبیق کلیات بر جزئیات
• اسلام یک عده علما را لازم شمرده و مخصوصا دردین خاتم وجود
• علما ضروری است
• جنبه های منفی عالم دینی در برخی ادیان
• امامت جماعت
• استخاره
• مسئلۀ ختم داستان میرزای قمی و خواندن شاهنامه
• سؤالات قلندری
• صفاتی که علی علیه السَّلام برای عالم ذکر می کند

• مسئله ارتزاق اهل علم
• دستور های مثبت دین دربارۀ عالم دینی
• مرجع تقلید بالاتر از عدالت باید داشته باشد
• محدَّت بودن فقیه
• علمایی که جانشین انبیاء غیر مشرّع هستند
• دو نوع اجتهاد: قیاسی و غیر قیاسی
• قیاس
• کلیات و قواعد،محدود است و مسائل، نامتناهی
• قواعد و مسائل
• مثال به فرضیۀ علم
• بیان خوب غزالی دربارۀ وجوب علم
• نوع انطباق اسلام با زمان

• چهار رکن در بحث خاتمیت:
• رکن اول: انسان و اجتماع
• آیا انسان صد در صد ثابت است یا صد در صد متغیر یا هیچ کدام ؟
• انسان متغیر است ولی مدار ثابتی دارد
• افراط و تفریط خروج از مدار انسانیت است
• انسان به حکم اینکه هم جنبه های ثابت دراد و هم جنبه های متغییر، باید هم قواعد ثابت و مدارهای ثابت داشته باشد و هم قوانین متغیر
• رکن دوم: وضع خاص موضوعات تفقّه و اجتهاد
• قرآن
• قرآن گلستان سعدی نیست که با مطالعۀ چند نفر تمام حقایقش کشف بشود
• مطالعۀ طبیعت پایان ناپذیراست
• تشبیه" دید" بشر دربارۀ به " دید" بشر دربارۀ طبیعت، و هم تشبیه قرآن
• قرآن سخن است و ازاین جهت مثل کتابهای دیگر است ولی چون گوینده اش خداست، مثل طبیعت است
• حقیقت دربارۀ طبیعت و قرآن آن است که آیندگان می گویند
• منبع فیّاض است
• حدیثی از امام صادق علیه السَّلام
• امر به تدبر در قرآن
• حدیث نبی در عمیق بودن قرآن

• قدما با قاطعیت بیشتری در مسائل طبیعت اظهار نظر می کردند
• معجزۀ هر پیغمبری غیر از کتابش بوده ، مگر پیغمبر اسلام
• رابطۀ خاتمیت و اینکه معجزۀ پیغمبر خاتم همان کتابش است
• قرآن را قرن به قرن تفسیر کرده اند
• قران ظهری دارد و بطنی و بطن بطنی
• قرآن بر هفت حرف نازل شده است
• از صدر اسلام این مطلب مطرح بوده که همۀ حقایق قرآن، آن نیست که یک عربی زبان ساده می فهمد، و آیندگان بهتر خواهند فهمید
• تمثیل پیشرفت علوم به افرادی که روی شانه های هم سوار می شوند که افق را ببینند
• استعداد پایان ناپذیر سنّت
• حدیثی از رسول اکرم صَلَّی اللهُ عَلیه واله
• پیغمبر فکر زنده و نو میخواهد
• حدیث" لاضرر"
• قاعدۀ لاحَرَج و لاضرر و حق وتو
• نهی از معاملات غَرَری

• داستان اعمش و ابو حنیفه
• جریان تاریخ چه نشان می دهد؟
• قرن به قرن نفوذ قرآ« در علوم و فلسفه افزایش یافته است
• نفوذ قرآن تدریجا در ادب فارسی افزایش یافته است
• توحید و قرآن
• حقوق زن در قرآن
• ربا در قرآن
• قصص و تاریخ گذشتگان در قرآن
• اخلاق در قرآن
• قرآن مانند طبیعت پایان ناپذیر است ، نه مانند یک کتاب بشری
• نهج البلاغه و تقدم آن بر زمان خویش
• ادلۀ توحید در قرآن