شرح مبسوط منظومه (جلد اول) (نسخه چاپی)

• ملاک بداهت چیست؟
• اقامۀ برهان بر بداهت مفهوم (وجود)
• تقریر حاجی سبزواری دربارۀ بداهت مفهوم وجود
• معنای مجهول الکنه بودن وجود
• مفهوم (وجود) از مفاهیم انتزاعی است
• فرق میان مفهوم و ماهیت و حقیقت

• اشتراک لفظی و اشتراک معنوی
• براهین اشتراک معنوی وجود
• اشتراک معنوی وجود میان وجود میان خالق و مخلوق

• دلایل زیادت وجود بر ماهیت
• نظریۀ هگل
• اشکالات وارد بر این نظریه
• حصص وجود
• مراد از (کلّی) در فلسفۀ افلاطون

• سیر تاریخی مسألۀ اصالت وجود
• طرح بحث
• طرح فرضهای مختلف
• ابطال فرض اول
• ابطال فرض دوم
• اصالت ماهیت (فرض سوم)
• اصالت وجود (فرض چهارم)
• ادلۀ قائلین به اصالت ماهیت

• رد نظریۀ شیخ اشراق در اعتباری بودن وجود
• نظریۀ بساطت و نظریۀ ترکب در مشتق
• واسطۀ در ثبوت
• واسطۀ در اثبات
• واسطۀ در عروض
• مقایسۀ حرف هگل با سخن شیخ اشراق
• ادلۀ قائلین به اصالت وجود
• خیر و شر از نظر حکمای اسلامی
• دلیل اول
• دلیل دوم

• بیان اجمالی برهان
• بیان تفصیلی برهان
• امتناع تشکیک در ماهیت
• نتیجۀ بحث
• توضیح و تشریح برهان سوم
• تحلیل حرکتهای مکانی و غیر مکانی
• وجه استدلال برای اصالت وجود
• شیء متحرک ماهیت ندارد

• تقریر حاجی سبزواری
• بیان دیگری از برهان چهارم
• نتیجه
• تقریر دیگر (معانی مختلف کلی و جزئی)
• برخلاف نظر هگل، تشخّص از هستی است
• قضایای تحلیلی و ترکیبی
• دو تعبیر از تألیفی بودن قضیه
• قضایای انتزاعی
• قضایای ثنائیّه
• قضایای تألیفی انتزاعی

• موضوع و محمول باید هم وحدت و هم کثرت داشته باشند
• ماهیتها در ئاتشان مغایر یکدیگرند

• مقصود از این بجث چیست؟
• خدا ماهیت مجهول الکنه دارد یا ماهیت ندارد؟
• ارتباط این مسأله با بحث (مطلق و نسبی)
• اعتبارات ماهیت
• مخدوش بودن برهان حاجی در نفی ماهیت از واجب

• تاریخچه
• اقسام وحدت وجود
• نظریۀ نور در فلسفۀ شیخ اشراق
• اشتباه حاجی در فهم نظریۀ فهلویون
• عقاید و اقوال دربارۀ وحدت وجود
• تبیین فلسفی نظریۀ وحدت در کثرت و کثرت در وحدت
• تشکیک وجود مسبوق بر قبول چهار مقدمه است

• بطلان نظریۀ کثرت وجود
• ذوق تألّه
• حصّه چیست؟

• طرح مباحث شناخت در فلسفۀ اسلامی
• ارتباط بحث (وجود ذهنی) با (مناط صدق در قضایا)
• ارتباط ماهوی میان ذهن و خارج
• تاریخچۀ بحث (وجود ذهنی)
• آیا ماهیت علم (اضافه) است؟
• نظریۀ اشباح

• نظریۀ مسلمین قول به شبح است یا وجود ذهنی؟
• دلیل اول وجود ذهنی: حکم بر معدومات
• اشاره ای اجمالی به تاریخچۀ این برهان
• تاریخچۀ قضیۀ حقیقیه در علم منطق
• تاریخچۀ قضیۀ حقیقیه در علم اصول
• اختلاف تعبیر حاجی و بوعلی در قضیۀ حقیقیه
• ثبوت ممتنعات در ذهن نیز دلیل وجود ذهنی است

• مثال افلاطونی از مباحث مسألۀ کلّی نیست
• آیا کلّی طبیعی در خارج موجود است؟
• آیا (کلی) جزئی تنزل یافته است یا جزئی تعالی یافته؟
• تفاوت طرح مسألۀ کلّی در میان مسلمین و اروپا
• ارزش این دلیل
• دلیل سوم: صرافت مفاهیم
• برهان شیخ اشراق
• نظر علامۀ طباطبائی
• کاشیفت، لازمۀ علم و خطا امری نسبی است
• اختراع مطلق توسط ذهن محال است
• ساختگی بودن کیفیات ثانویه از نظر علم جدید
• تضاد علم و فلسفه در توجیه کیفیات ثانویه
• نقش نفس در پیدایش ادراکات
• ردّ نظریۀ بارکلی
• نفی کاشیفت علم مستلزم ایده آلیسم مطلق است
• نظریۀ مارکسیستها دربارۀ کاشفیت علم

• اشکالات وجود ذهنی:
• اشکال اول
• اشکال دوم
• نظریات وجود ذهنی و پاسخ به این اشکالات
• مقدمات لازم برای قبول وجود ذهنی
• نظریۀ فخر رازی
• نظریۀ قوشچی
• نظریۀ اشباح
• نظریۀ انقلاب یا نظریۀ سید صدر
• نظریۀ محقق دوانی
• نظریۀ صدر المتألّهین
• رابطۀ ذهن و خارج

• تعارض میان جزئی و کلّی در مفهوم جزئی
• شبهۀ فخر رازی
• پاسخ خواجه به فخر رازی
• مثال جزئی و کلّی
• حمل اوّلی و حمل شایع و وحدات معتبر در تناقض
• مثال اول: کلّی و جزئی
• بیان دیگری از حمل اولی ذاتی و حمل شایع صناعی
• مثال دوم: شبهۀ معدوم مطلق
• مثال سوم: شبهۀ شریک الباری
• طرح و حل اشکال صدق یک ماهیت بر دو وجود
• تطابق عوالم در قوس نزول و صعود
• نحوۀ ادراک حضوری در هر علم حصولی

• مقصود از اتحاد عاقل و معقول چیست؟

• اتحاد عاقل و معقول در مورد علم ذات به غیر
• نظریۀ بوعلی
• نظریۀ ملاصدرا
• مراتب علم
• مقایسۀ نظریۀ بوعلی و نظریۀ ملاصدرا

• براهین اتحاد عاقل و معقول
• نظریۀ صدرالمتألّهین

• معقولات اولیه
• معقولات ثانیه
• معقولات ثانیۀ منطقی
• معقولات ثانیۀ فلسفی
• مسألۀ شناخت و اهمیت معقولات ثانیه
• نظریۀ کانت در باب شناخت
• نظریۀ هگل در باب شناخت
• نقدی بر نظریۀ ماتریالیسم دیالکتیک
• یادآوری
• مشکل شناخت
• حل مشکل شناخت
• حل مسألۀ شناخت بنا بر نظر فلاسفۀ اسلامی
• معقولات ثانیۀ فلسفی
• آیا از علم می شود فلسفه ساخت؟
• بازگشت به اصل بحث
• تعبیر حکما در مورد معقولات اولیه و ثانویه

• بیان حاجی در تطبیق هر یک از معقولات با قضایا
• اشکال به بیان حاجی
• وجود محمولی و وجود رابط
• رابطۀ (عروض) و (اتصاف) با وجود محمولی و وجود رابط
• (شیئیت) و (امکان) از معقولات ثانیۀ فلسفی است
• شیئیت
• وحدت و کثرت

• انقسام وجود و عدم به مطلق و مقید یا انقسام اطلاق و تقیید به وجود و عدم؟
• مفهوم وجود و عدم مطلق و مقید در عالم تصور
• مفهوم وجود و عدم مطلق و مقید در باب تصدیقات
• خلاصۀ بحث
• انقسام حقیقت وجود به مطلق لا بشرط

• بیان حاجی در احکام سلبی وجود
• برهان حاجی بر جز، نداشتن وجود
• مقدمۀ اول: ترکیب حقیقی و ترکیب اعتباری
• مقدمۀ دوم: ترکیب حقیقی عقلی و ترکیب حقیقی خارجی
• مقدمۀ سوم: ترکیب خارجی مقداری و ترکیب خارجی غیر مقداری
• توضیح برهان حاجی بر جز، نداشتن وجود

• وحدت وجود عرفانی و وحدت وجود تشکیکی
• کثرت طولی و کثرت عرضی
• تکثر مساوی است با تمایز
• انحا، تمایز یا تکثر:
• ۱. تمایز به تمام ذات
• ۲. تمایز به بعض ذات
• ۳. تمایز به عوارض
• ۴. تمایز به نقص و کمال (تمایز تشکیکی)
• ماهیت تشکیک پذیر نیست
• اشکال به بیان حاجی در توجیه کثرت عرضی

• آیا این بحث، لفظی است؟
• بطلان نظریۀ (نفی و ثبوت) بدیهی است
• انگیزۀ قائل شدن متکلمین به این نظریه
• نظریۀ (حال) یا (واسطۀ میان وجود و عدم)
• بطلان نظریۀ (حال)
• نکته
• شبهۀ اول متکلمین
• جواب نقضی
• جواب حلّی
• شبهۀ دوم
• جواب شبهۀ دوم
• جواب اول (اشاره به مبحث اشتقاق)

• تجزیه و تحلیل مفهوم (مشتق)
• مقصود از اعتبار لا بشرطی و بشرط لایی در باب مشتق
• مثال آیه الله بروجردی در تبیین اعتبار لابشرطی و بشرط لایی
• بیان دیگری در پاسخ به این شبهه (جواب سوم)

• عدم تمایز در اعدام
• عدم علیت در اعدام

• ریشۀ پیدایش این بحث
• براهین امتناع اعادۀ معدوم

• بازگشت به اصل بحث

• بیان دیگری مبتنی بر نظر عرفا در باب امتناع اعادۀ معدوم
• برهان سوم
• برهان چهارم
• عدم ارتباط مسألۀ اعادۀ معدوم با مسألۀ معاد

• مثال دیگر (شبهۀ (لا ثابت فی الذهن))
• پاسخ شبهۀ معدوم مطلق
• ۱. پاسخ قدمای فلاسفۀ اسلامی
• ۲. پاسخ ملاصدرا و حکیم سبزواری

• تعمیم شبهه به موارد دیگر
• مثال یا اشکال اول (تصور عدم خود)
• مثال یا اشکال دوم (شبهۀ شریک الباری)
• مثال یا اشکال سوم (شبهۀ معدوم مطلق)
• مثال یا اشکالات چهارم (شبهۀ (لا ثابت فی الذهن))
• پاسخ اشکالات
• قضیۀ بتّیّه و غیر بتّیّه
• بخش سی و دوم
• یادآوری
• شبهۀ مجهول مطلق
• حل شبهۀ مجهول مطلق

• صدق و کذب یا حقیقت و خطا
• تعریف حقیقت
• تعریف حقیقت از نظر قدما
• تعریف حقیقت از نظر علمای جدید

• تفصیل اشکال در مورد قضایای سه گانه:
• قضیۀ خارجیه
• قضیۀ حقیقیه
• قضیۀ ذهنیه
• پاسخ اشکالات در مورد قضایای سه گانه
• انتقاد از تعریف حاجی از قضایای سه گانه
• پاسخ اشکال در مورد قضیۀ ذهنیه
• امر ذهنی یک امر مقایسه ای است

• ملاک صدق در قضیۀ ذهنیه
• ملاک در قضایای خارجیه و قضایای حقیقیه
• کلمۀ (نفس الامر) به چه معنی است؟
• فهرستها