سرآغاز نهجالبلاغه شناسی در قم
حجتالاسلام سیدهادی خسروشاهی: استاد شهيد وقتی برای تدريس در مؤسسه دارالتبليغ اسلامی[1]قم دعوت شدند، بدون ترس و واهمه از شايعات و اتهامات، آن را پذيرفتند و روزي به من گفتند که هدف من نشر انديشه و علوم اسلامی بين طلاب و دانشجويان است و برای من فرق ندارد که اين امر در دانشکده الهيات انجام پذيرد و يا در جايی ديگر. البته در قم و دارالتبليغ چون شاگردان من نوعاً طلاب جوان هستند، حرفها و درسهای مرا میفهمند و من خوشحال هستم که میتوانم در طرز تفکر و انديشههای آنها تحولی ايجاد کنم و يا نقشی، ولو مختصر، داشته باشم.
کتاب «سیری در نهجالبلاغه» محصولی از دروس ايشان در دارالتبليغ است و همين دروس سرآغاز نهجالبلاغهشناسی در قم بود، همانطور که «تفسير الميزان» علامه طباطبايی پايه قرآنشناسی در قم گرديد. البته بعدها ايشان مورد طعن و انتقاد قرار گرفتند، ولی توجهی به اين امور نداشتند و تا به آخر به تدريس خود ادامه دادند[2].
حجتالاسلام دری نجفآبادی: در نخستين سالهای تأسيس دارالتبلیغ، در مورد معيارهای اخلاقی بحثی داشتند و جلد پنج «اصول فلسفه و روش رئاليسم» را تدريس میکردند[3].
علت حضور در دارالتبلیغ
حجتالاسلام دری نجفآبادی: علت حضور شهید مطهری در دارالتبلیغ چند وجه دارد که همه آن وجوه باید دقیقاً مورد بررسی قرار گیرند. دارالتبلیغ از سویی سنگری برای تبیین معارف اسلامی و ارتباط با طلبهها بود. اگر هم فردی در آنجا مورد سؤال بود، به این معنی نیست که همه طلبهها زیر سؤال بودند. ما از این جنبه که امام(ره) به آنجا نظر مساعد نداشتند، با آن مخالف بودیم و اگر کار درستی هم میکردند چون اهدافشان صادقانه نبود، مخالفت میکردیم. احساس میکنم که شهید مطهری میخواستند رابطهشان را با آنجا حفظ و حتی از وجود آقای شریعتمداری هم استفاده و او را وادار کنند که در بعضی از مسائل اقدام نماید. تدریس شهید مطهری در آنجا و طرح مباحثی چون بحث توحید، مثل تدريس در دانشگاه بود، چون در هر حال مدیریت دانشگاه تهران هم مورد تأیید ایشان نبود. شهید مطهری قصد داشتند اقدامات اساسی انجام دهند و در جهت نیل به این هدف، از هر ابزاری تا آن حد که به اهداف ایشان صدمه نمیزد، استفاده میکردند[4].
حجتالاسلام معادیخواه: استاد حضور خود در دارالتبليغ را با اين انگيزه توجيه میکرد که شايد از آن راه بتواند از قدرت و نفوذ بيت شريعتمداری سود برد و ساواک را به تجديد نظری در سياست خود برانگيزد[5].
[1]– ]اين مؤسسه توسط آيتالله شريعتمداری تأسيس شده بود.[
[2]– ماهنامه شاهد یاران، شماره 5 و 6، فروردین و اردیبهشت 1385، ص 31.
[3]– همان، ص 36.
[4]– همان، ص 37.
[5]– جام شکسته، ص 180.