عدل الهی (نسخه چاپی)

• نگاهی به فلسفۀ اسلامی
• راهها و مسلکها
• راههای اهل تعبد، اشاعره، معتزله و حکمای الهی

• پاسخ اجمالی به اشکال تبعیضها
• اشکالی که بر این پاسخ اجمالی می توان وارد کرد
• آیا در مورد خداوند، مصلحت و حکمت معنی ندارد؟
• پاسخ تفصیلی به اشکال تبعیضها
• آیا نظام هستی، نظام ذاتی است یا قراردادی؟
• خاطره ای خوش و جاوید از دوران تحصیل در حوزۀ علمیۀ قم
• تفاوت. نه تبعیض
• راز تفاوتها
• نظام طولی در جهان هستی
• زبان مخصوص قرآن دربارۀ نظام هستی
• دلیل عقلی بر نظام طولی
• نظام عرضی
• اصل پیوستگی حوادث و یا اندام وارگی جهان
• نظریۀ وجوب بالقیاس و امکان بالقیاس در فلسفۀ الهی
• سنت ااهی
• قرآن و سنت الهی
• قانون چیست؟
• آیا قوانین آفرینش استثنا، پذیرند؟
• آیا معجزه، نوعی استثنا، در قانون خلقت است؟
• دعا و صدقه چطور؟
• آیا از قضای الهی می توان فرار کرد؟
• قضا و قدر و مسئلۀ جبر
• رباعی منسوب به خیام
• خلاصۀ بحث در این بخش

• بحثی در سه جهت
• سبک و روش ما
• مسئلۀ دوگانگی هستی
• شر. عدمی است
• خوبیها و بدیها آمیخته به یکدیگرند
• شر، نسبی است
• وجود فی نفسه اشیا، وجود حقیقی است و وجود لغیره آنها وجود اعتباری است
• شر. مخلوق بالعرض است
• شرور، از نظر اصل عدل

• لزوم بحث در دو جهت
• مسئلۀ تفکیک خیرات و شرور از یکدیگر
• جهان یک واحد تجزیه ناپذیر است
• نظام کل
• ضرورت اختلاف اجزا، در یک دستگاه
• زشتی، نمایانگر زیبایی است
• خیالهای خام
• اجتماع یا فرد؟
• تفاوت ظرفیتها
• جمله معروف بوعلی دربارۀ اینکه (وجود) مجعول است نه (ماهیت)
• تعبیر و تمثیل لطیف قرآن در این زمینه
• مصائب، مادر خوشبختیها
• سخنی از هگل دربارۀ نقش مثبت شرور در تکامل
• از نظر قرآن، با هر سختی ای، سستی ای است
• نگاهی اجمالی به مضامین سورۀ انشراح
• سخنی از علی (ع) دربارۀ آثار سختیها و شدائد
• بلا برای اولیا،
• اثر تربیتی یلایا و شدائد
• اشعاری از سعدی و مولوی و علی بن الجهم
• رضا به قضای الهی
• بلا یا نعمت بودن، نسبی است
• داستان مردی در عهد شعیب پیغمبر که فکر می کرد از عقوبت معاف است
• نظریۀ روسو دربارۀ تربیت کودک که باید توأم با چشیدن رنج و سختی باشد
• چرا امثال صادق هدایت به هستی و زندگی بدبین اند؟
• جهان طبیعت، مجموعۀ اضداد
• نظریۀ فلاسفۀ اسلامی دربارۀ تضادها
• سقراط و مسئلۀ تضاد
• مولوی و مسئلۀ تضاد
• نظریۀ ابن خلدون دربارۀ تضاد
• نقش تضاد در دیالکتیک هگل
• نهج البلاغه و مسئله تضاد اشیا،
• مبنای فلسفی اصل تضاد
• خلاصه و نتیجۀ کلی این بخش
• تفاوتهای میان معنای حکیم بودن خداوند با حکیم بودن انسان

• پدیدۀ مرگ
• خیام و مسئلۀ مرگ
• نگرانی از مرگ
• آنچه در انسان به عنوان نگرانی از مرگ وجود دارد با ترس حیوان از مرگ، از دو مقوله است
• نگرانی انسان از مرگ زاییدۀ میل فطری انسان به خلود و جاودانگی است
• معنی غربت انسان در این جهان از نظر اهل عرفان
• مرگ، نسبی است نه مطلق
• دنیا به منزلۀ رحم جان است
• دنیا، مدرسۀ انسان است
• سخنی از علی (ع) و شعر عطار در توضیح آن
• شعری عالی از ناصر خسرو در این زمینه
• معنی آزمایش خدا بندگان را
• ریشۀ اعتراض به مرگ
• پاسخ بابا افضل به خیام
• داستان موسی و سؤال از خدا که چرا نقش می آفرینی و خود خراب می کنی؟
• مرگ، گسترش حیات است
• نظر سهروردی و میرداماد دربارۀ مرگ
• داستان کتابفروش ساده لوح مدرسۀ فیضیه

• جزای عمل
• مسئلۀ تناسب جرم و جریمه
• تفاوتهای جهان دنیا و جهان آخرت
• ثبات و تغییر
• زندگی خالص و ناخالص
• کشت و درو
• سرنوشت اختصاصی و مشترک
• ارتباط دو جهان
• سه نوع کیفر
• تنبیه و عبرت (رابطۀ قراردادی جرم و جریمه)
• مکافات دنیوی (رابطۀ علی و معلولی جرم و جریمه)
• عذاب اخروی (رابطۀ اتحادی جرم وجریمه)
• روایت قیس بن عاصم
• یادی از استاد
• کوتاه سخن
• اشعاری از مولوی و سعدی

• هفت اشکال بر شفاعت
• آنجا که قانون ضعیف است
• قرآن، عوامل سه گانۀ پول، پارتی و زور را در دستگاه الهی نفی می کند
• داستان علی (ع) و ابن عباس
• داستان عمر و پسر عمر و عاص
• اقسام شفاعت
• نقض قانون
• امام حسین برای تقویت اسلام شهید شدنه برای تضعیف آن
• حفظ قانون
• دو نوع شفاعت
• شفاعت رهبری
• شفاعت مغفرت
• جاذبۀ رحمت یا تقدم رحمت بر غضب
• اصل تطهیر در جریان خلقت
• اصل سلامت و تعادل و تقدم آن بر بیماری و بی اعتدالی
• رحمت عام الهی
• رابطۀ مغفرت و شفاعت
• مغفرت الهی مانند هر فعل دیگر از افعال الهی نظام خاص دارد
• انسان و ولایت کلیۀ الهی
• شرط شفاعت (توحید)
• شفاعت از آن خداست
• فرق اساسی شفاعت حق با شفاعت باطل
• اشاره به سخنی از صدر المتألهین در باب شفاعت
• توحید و توسلات
• خلاصه ای از پاسخها به ایرادها

• طرح بحث
• داستان یکی از دوستان که از مشاهدۀ دختران تارک دنیا در بیمارستان جذامیان مشهد به هیجان آمده بود
• جنبۀ کلی بحث
• ما کاری به حساب اشخاص نداریم
• داستان ام علا، در مرگ عثمان بن مظعون
• دینی جز اسلام پذیرفته نیست
• تفکر خاص امثال (جبران خلیل جبران) و (جرج جرداق) دربارۀ آزادی و تساوی ادیان
• عمل صالح منهای ایمان
• منطق سوم
• نظریۀ روشنفکر مابان
• دلیل عقلی روشنفکر مابان
• دلیل نقلی روشنفکرمابان
• نظریۀ مقدسان سختگیر
• دلیل عقلی مقدس مابان
• دلیل نقلی مقدس مابان
• بحثی دربارۀ ارزش ایمان
• آیا کفر مؤاخذه دارد؟
• بحثی دربارۀ مراتب تسلیم
• تسلیم تن
• تسلیم فکر
• تسلیم روح
• شیطان فاقد کدام تسلیم بود؟
• اسلام واقعی و اسلام منطقه ای
• آیا کسانی مانند دکارت را می توان کافر شمرد؟
• اخلاص، شرط قبول اعمال است
• هر عملی دو بعد دارد: بعد تاریخی و اجتماعی، و دیگر بعد الهی و ملکوتی
• ارزش نیت از نظر اسلام
• نقد نظریۀ کسانی که فکر و نیت صرفا ارزش مقدمی قائلند
• حسن (فعلی) و حسن (فاعلی)
• سخنان رسول اکرم دربارۀ نقش نیت
• کیفیت یا کمیت؟
• آیا حاتم بخشی علی (ع) ارزش کیفی داشت یا کمی؟
• ایثار علی (ع) و خاندانش فقیر و یتیم و اسیر را بر خویشتن و نزول سورۀ (هل اتی)
• سهم زبیده زن هارون از جاری ساختن نهر طائف به مکه
• داستان بهلول و مسجد
• نقش ایمان به خدا و ایمان به آخرت در بعد الهی و ملکوتی اعمال
• جهان طبیعت، سرزمین مساعدی است برای کشت و کار ، هرکس هر بذری بیفشاند جهان همان را رویانیده و به او تحویل می دهد
• آیا انگیزه ترحم برای بعد ملکوتی دادن به اعمال کافی است؟
• روایاتی که دلالت می کند که تیکوکاریهای مشرکان نیز در سرنوشتشان مؤثر است
• آیا افرادی که در کارهی خویشتن صرفا انگیزۀ خیرخواهی و نیکوکاری دارند، دارای نوعی توحید فطری هستند؟
• نقش ایمان به نبوت و امامت در بعد ملکوتی اعمال
• آفت زدگی
• آفت زدگی اختصاص به اعمال کفار ندارد
• آفت منت گذاری
• آفت حسد
• آفت جحود و ستیزه گری
• داستان مرحوم سید حسین کوه کمری و شیخ مرتضی انصاری
• آفت بی تفاوتی در دفاع از حق
• آفت عجب و ریای بعداز عمل
• زیر صفر
• قاصران و مستضعفان
• امام صادق مردم را شش گروه می کند
• داستان هاشم بن البرید و محمد بن مسلم و ابوالخطاب با امام صادق
• زاویۀ دید حکمای اسلام
• نظریۀ بو علی
• نظریۀ صدر المتألهین
• اشعاری از مرحوم آقا محمد رضا حکیم قمشه ای
• گناهان مسلمان
• آیا گناهان شیعیان بخشیده شده است؟
• حدیث (حب علی حسنه لا تضر معها سیئه)
• مخالفت شدید ائمه اطهار با اندیشۀ بی بند و باری در شیعه
• رسول اکرم و ائمه اطهار همواره به عمل دعوت می کرده اند
• روایات وارده در این باب
• شرایط تکوینی و شرایط قراردادی
• عذاب اهل ایمان به موجب گناهان
• تخفیف عذاب از نیکوکاران بی ایمان
• خلاصه و نتیجۀ این بخش