هفته وحدت از نگاه شهید مطهری
قرآن کریم، پیامبر اسلام حضرت ختمی مرتبت(ص) را سرمشق و اسوه حسنه دانسته است برای کسانی که به خدا و روز واپسین امید دارند و خداوند را بسیار یاد می‌کنند[i]. بدیهی است که اسوه بودن رسول گرامی اسلام، هم در بعد اخلاق و منش و رفتار شخصی و هم در بعد اخلاق و کنش و مدیریت جمعی قابل طرح و بررسی است. سالروز میلاد خجسته این شخصیت بی‌نظیر تاریخ بشریت بنا بر دو روایت اهل تسنن و تشیع و نامگذاری این بازه زمانی به «هفته وحدت» خود می‌تواند مجال مناسبی باشد برای پرداختن به سیره آن بزرگوار و تأسی به اخلاق و روش و منش ايشان در ابعاد فردی و اجتماعی. آنچه در این میان می‌تواند حکم محور و مدار و اُسّ و اساس را پیدا کند، همان حقیقتی است که قرآن کریم بر آن تأکید می‌نماید یعنی چنگ زدن به ریسمان الهی و عدم تفرقه و تشتت[ii]. پیامبر اکرم(ص) خود بهترین عامل به این کلام وحیانی بود و بیشترین دغدغه و نگرانی‌اش نیز دسته‌دسته شدن و پراکندگی امت پس از خود بود.اما دستهای پیدا و پنهانی که حضور رسول خدا را مانعی برای پیشبرد مقاصد شوم خود می‌دانستند، پس از رحلت آن بزرگوار دست به کار شدند تا با کاشتن بذر تفرقه در میان امت اسلامی، ارمغان و رهاورد اسلام را که سعادت و نجات و رستگاری در دنیا و عقبی بود به باد دهند و آب رفته کفر و ظلم جاهلیت را به جوی بازگردانند. و از این رو بود که همه مصلحان و خیراندیشان مسلمان در طول تاریخ اسلام، تمام تلاش و همتشان صرف این شد که عوامل وحدت و یکپارچگی امت واحده را تقویت کنند و زمینه‌های ضعف و زبونی ناشی از پاره پاره شدن جهان اسلام را از بین ببرند.
مصلحان جهان اسلام
در دهه‌های اخیر بزرگانی همچون شیخ عبدالمجید سلیم، شیخ محمود شلتوت و محمد اقبال لاهوری در جهان تسنن و آیت‌الله بروجردی و امام خمینی(ره) در عالم تشیع سعی فراوان کردند تا دیوار دشمن‌ساخته کدورت و اختلاف را از میان مذاهب اسلامی بردارند و شکوه و عظمت از دست رفته را به جهان اسلام بازگردانند. اما افسوس و هزار افسوس که دشمنان قسم خورده اسلام با انواع حیله‌ها و ترفندها، از جمله تحریک احساسات و تعصبات مذهبی، پیوسته سعی در ناکام گذاشتن برنامه‌های وحدت‌آفرین و اصلاح‌طلبانه مصلحان اعم از شیعه و سنی داشته‌اند و شوربختانه باید اذعان کرد که جهل و تعصب خام، و عدم دوراندیشی و اصلی و فرعی کردن تضادها و اختلافات، زمینه مناسبی به دست دشمن داده تا نسبت به توفیق در اجرای برنامه‌ها و سیاستهای تفرقه‌افکنانه خود امیدوار باشد.
وحدت به چه معنا؟
ناگفته پیداست رشد و گسترش فرقه‌های سلفی و تکفیری که خطری بالفعل برای کلیت اسلام و نه مذهب خاصی به شمار می‌آیند، معلول عدم درک و شناخت درست نسبت به سیاستهای پیچیده استکباری صهیونیستی در راستای تفرقه‌افکنی ولو در کسوت دلسوزی و جانبداری از حق، در هر دو طیف ماجراست. واقعیت این است که گاه مخالفان وحدت اسلامی، در اثر ناآگاهی یا القاء و تلقین بوقهای تفرقه‌افکن خارجی، وحدت را مانع بروز و ظهور حقایق و باعث زوال مذاهب و فرق مختلف تلقی می‌کنند و با توسل به این مستمسک، ناخواسته آب به آسیاب دشمن می‌ریزند و حال آنکه به تعبیر استاد شهید مطهری «وحدت اسلامی متوقف بر این نیست که فرق و مذاهب از میان برود»[iii] و «طرفداری از وحدت اسلامی ایجاب نمی‌کند که حقایق کتمان شود. آنچه ایجاب می‌کند، اولاً توحید صفوف در برابر دشمن است و ثانیاً حفظ زبان از دشنام است»[iv]. پس روشن است که وقتی بزرگان شیعه و سنی دم از وحدت می‌زنند مقصودشان این نیست که یک طرف دست از عقاید کلامی، فقهی و… خود بردارد و عقاید طرف دیگر را دربست بپذیرد؛ هرگز، بلکه منظور این است که طرفین با حفظ عقاید و معارف خویش، به عقاید و مقدسات یکدیگر احترام بگذارند و در برابر دشمن واحد، محکم و استوار بایستند و از کلیت اسلام و قرآن دفاع نمایند. طبیعی است بیان پاره‌ای وقایع تاریخی که احساسات مذهبی یک طرف را بر ضد طرف دیگر تحریک و در نتیجه تنور اختلافات مذهبی را داغ می‌کند و به پیشبرد سیاستهای دشمنان اسلام ـ اعم از شیعه و سنی ـ مدد می‌رساند، برخلاف منطق صواب و حکم عقل سلیم است و باید جداً از آن پرهیز نمود.
پی‌نوشتها
[i] . احزاب / 21 : لقد کان لکم فی رسول الله اسوة حسنة لمن کان یرجوا الله و الیوم الآخر و ذکر الله کثیراً.
[ii] . آل عمران / 103 : و اعتصموا بحبل الله جمیعاً و لا تفرقوا.
[iv] . یادداشتهای استاد مطهری، ج 6 / ص 396.
قطعات برجسته:
- سالروز ميلاد خجسته پيامبر اكرم(ص)، اين شخصيت بي‌نظير تاريخ بشريت بنا بر دو روايت اهل تسنن و تشيع و نامگذاري اين بازه زماني به «هفته وحدت» خود مي‌تواند مجال مناسبي باشد براي پرداختن به سيره آن بزرگوار و تأسي به اخلاق و روش و منش ايشان در ابعاد فردي و اجتماعي.
- رشد و گسترش فرقه‌هاي سلفي و تكفيري معلول عدم شناخت درست نسبت به سياستهاي پيچيده استكباري صهيونيستي در راستاي تفرقه‌افكني ولو در كسوت دلسوزي و جانبداري از حق، در هر دو طيف ماجراست.
سیر مطالعاتی آثار استاد مطهری
در صورتی که به مطالعه آثار استاد مطهری علاقه‌مند بوده و تمایل دارید سیر مطالعاتی مشخصی را در این راستا طی کنید، می‌توانید به بخش مسیرهای مطالعاتی مراجعه نموده و طبق نقشه راه موجود در هر صفحه عمل کنید.
یکی از خدمات ارائه شده در وبسایت انتشارات صدرا، ارائه سیر مطالعاتی شهید مطهری است که در پی آن، مجموعه‌ای از کتاب‌ها و منابع به‌صورت منظم و با یک ترتیب مشخص برای مطالعه در یک موضوع خاص، توسط این انتشارات پیشنهاد می‌شود. این مسیرها در واقع یک نقشه راه برای علاقه‌مندان به مطالعه است تا بتوانند به صورت هدفمند و گام‌به‌گام به عمق یک موضوع نفوذ کنند.
از مزایای مطالعه طبق مسیرهای مطالعاتی می‌توان به انتخاب بهترین کتاب برای شروع و ادامه یک موضوع، مطالعه منظم و هدفمند، درک عمیق‌تر از محتوای هر کتاب و… اشاره نمود.
از جمله این موارد می‌توان به مسیر مطالعه کتاب‌های فلسفه، مسیر مطالعه کتاب‌های اقتصاد، مسیر مطالعه کتاب‌های تفسیر، مسیر مطالعه کتاب‌های فلسفه تاریخ، مسیر مطالعه کتاب‌های آشنایی با علوم اسلامی، مسیر مطالعه کتاب‌های تاریخ، مسیر مطالعه کتاب‌های گفتار ها، مسیر مطالعه کتاب‌های اصول عقاید، مسیر مطالعه کتاب‌های حقوق زن، مسیر مطالعه کتاب‌های اجتماعی و سیاسی، مسیر مطالعه کتاب‌های سیره معصومین و بزرگان، مسیر مطالعه کتاب‌های اخلاق، تربیت و عرفان اشاره نمود.