شناخت از نظر قرآن (نسخه چاپی)

• اهمیت مسئله شناخت
• نظریه منکران امکان شناخت
• نظریه افلاطون
• مکتب حسّی
• مکتب مادّیون
• مکتب الهیّون
• مکتب عرفا و برخی فلاسفه
• مجموع نظریات
• مکاتب کلامی دنیای اسلام و مسئله شناخت
• حنبلی گری، اوج جمود در میان اهل سنت
• اخبارگری در شیعه، مکتب ضد شناخت
• مبارزه مجتهدان با اخباری گری
• داستان ملاصدرا و اخباریها

• مکتب قرآن، مکتب یقین نه مکتب شک
• منابع شناخت ـ آیا انسان هنگام تولد علومی دارد؟
• ابزارهای شناخت
• لغزشگاههای عقل:
• ۱. استفاده از ظنّ و گمان
• ۲. غرض داشتن
• داستان علامه حلّی و چاه خانه اش
• ۳. پیروی از سنتهای گذشته
• ۴. پیروی از کبراء و بزرگان
• ۵. با سرمایه اندک قضاوت کردن
• حدیثی از امام صادق (ع)
• سخن بو علی سینا

• شناخت سطحی
• شناخت عمقی یا تفسیر جهان
• طبیعت، یکی از منابع شناخت ـ حواس، یکی از ابزارهای شناخت
• اشتباه برخی نویسندگان اسلامی
• عقل، منبع دیگر شناخت ـ استدلال، ابزار دیگر شناخت
• استدلال عقلی قرآن
• دعوت قرآن به تعقل و تفکر و تدبر
• استفاده قرآن از موازین عقلی
• راههای خطای عقل در مواد فکر از نظر قرآن
• سخن دکارت درباره ضرورت پرهیز از امر ظنّی در برهان
• ارزش معرفتی قلب از نظر قرآن
• ارزش معرفتی قلب از نظر سنّت
• ارزش معرفتی قلب در نهج البلاغه
• دو موعظه برای طلاب و روحانیون

• اصطلاح (شناسایی علمی)
• مراحل شناسایی علمی
• ۱. مشاهده
• ۲. پیدایش فرضیه
• ۳. آزمایش
• ۴. تعمیم
• اشتباه عدم تفکیک استقراء و تجربه
• بیان بو علی سینا
• شناسایی علمی از نظر مادّیون
• سخن خواجه نصیر درباره دخالت الهام در علوم بشر
• آیا شناسایی معتبر منحصر به شناسایی علمی است؟
• حرف گزافۀ دیگر مادّیین
• جهان بینی علمی محدود است
• نقطه مقابل شناسایی علمی

• موضوعات معرفت از نظر قرآن
• تعریف غیب
• آیا قرآن دعوت به شناختن غیب هم کرده است؟
• نظریه تعطیل و رد آن
• تمایل حسی گرایی برخی نویسندگان اسلامی متجدد
• رد این نظریه
• بسیاری از علوم ما از اشیاء استنباط است

• وجوه مشترک آئینه و ذهن
• وجوه اختلاف ذهن و آئینه
• ۱. آئینه معانی را منعکس نمی کند
• ۲. ذهن به خودآگاه است
• ۳. ذهن خطای خود را کشف و اصلاح می کند
• ۴. آئینه جوشش از درون ندارد
• ۵. ذهن خصلت تعمیم دارد
• استقراء
• تجربه و فرق آن با استقراء
• ۶. ذهن تعمق و تدبر دارد (شناخت عمقی یا آیه ای)

• نظر قرآن درباره شناخت عمقی
• چند مثال برای شناخت عمقی :
• ۱. درک غیر مستقیم جسم
• ۲. قضاوت درباره افراد دیگر
• ۳. علم به زمانهای دور
• چهار اصل منطق دیالکتیک
• ۱. اصل حرکت
• ۲. اصل تضاد
• ۳. اصل تأثیر متقابل
• ۴. اصل عبور از کمیّت به کیفیت
• اصول دیالکتیک، ضد اصول الهیون
• یک نصیحت

• دو اصل هگل:
• ۱. وحدت ذهن و عین
• ۲. اصل استنتاج
• توجیه حرکت از نظر هگل
• راهی که پیروان چپگرای هگل رفتند
• نقد این نظریه
• نقش تضادها و اختلافها در حرکتها
• شناخت قرآن از جهان با منطق دیالکتیک سازگار نیست
• هشدار